تبیین دیدگاه‌های همایش "چشم‌انداز و چالش‌های توسعه لاهیجان"
امید ساعی
اعلامية هزاره (Millennium Declaration) که يک تعهّد جهاني بي‌سابقه و يکي از قابل اعتناترين اسناد سازمان ملل متّحد در چند سال اخير به‌شمار مي‌رود، قدرت ديد همگاني و مشترکي در چگونگي مقابله با برخي از چالش‌هاي بزرگي که جهان با آن روبه‌روست، عرضه مي‌کند. اين اعلامية جهانی، منجر به ارائة هشت آرمان توسعة هزاره گرديده است که تأکيد آن بر تلاش براي "ريشه‌کن کردن فقر شديد و گرسنگي"، "دستيابي همگاني به آموزش ابتدايي"، "ارتقاء برابري جنسيّتي و قدرت دادن به زنان"، "کاهش مرگ و مير در کودکان"، "بالا بردن سطح سلامتي مادران"، "مبارزه با اچ.آي.وي. ـ ايدز، مالاريا و ساير بيماري‌ها"، "تضمين پايداري محيط زيست" و "افزايش مشارکت جهاني براي توسعه" می‌باشد. در اين اعلاميه، هدف‌ها و شاخص‌هاي ويژه‌اي براي هريک از اين آرمان‌ها مقرّر گرديد که تا سال 2015 بايد بدان دست يافت. برخي از اين آرمان‌ها مستقيماً بر بخش خصوصي اثر گذاشته و برخي ديگر به‌طور گسترده‌تري در توان بخشيدن به چارچوب و مرزبندي محيطي مربوط مي‌شوند که NGO ها و بخش خصوصي بايد در آن عمل کنند. مسئوليت اصلي دستيابي به اين آرمان‌ها نیز به عهدة دولت‌ها مي‌باشد.
همچنین بر بنیاد سند چشم‌انداز بیست ساله؛ ایران اسلامی در سال 1404 کشوری توسعه‌یافته با جایگاه اول اقتصادی در سطح منطقة آسیای جنوب غربی، برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فنآوری، متّکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایة اجتماعی در تولید ملّی با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، رشد پُرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاءِ نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل، تصویر شده است.
برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز به عنوان خط مشی عمومی نظام اجرایی کشور در طیّ سال‌های 1384 تا 1388، با رویکرد بسترسازی برای رشد فزایندة اقتصادی، تعامل فعال با اقتصاد جهانی، رقابت‌پذیری اقتصادی و توسعة مبتنی بر دانایی؛ آمایش سرزمین، توازن منطقه‌ای و توسعة موزون را از جمله اهداف خود در مسیر تحقّق سند چشم‌انداز بیست ساله تبیین کرده است.
دستیابی به توسعة پایدار در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... نیازمند پیروی از یک چارچوب و قانون جامع است که بر مبنای آن، "وضعیّت فعلی"، "چشم‌انداز آینده" و "مسیر دسترسی به اهداف تعیین‌شده در هر بخش" مشخّص می‌گردد. چنین برنامة جامعی، علاوه بر فراهم‌کردن زمینه‌های رشد منطقه‌ای، با برنامة کلان توسعه در سطح کشور مرتبط است تا همزمان با اجرای تمام برنامه‌های رشد در نقاط مختلف کشور، به یک توسعة نسبی، متوازن و پایدار دست یابیم.
توجّه به این مهمّ باعث شد تا در سال 1384، سند توسعة شهرستان لاهیجان همگام با تهیّة برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و اسناد توسعة بخشی، فرابخشی و استانی، به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعة استان رسیده و میثاق مشترک و محور پیگیری و نظارت تمامی مسئولان و مجموعة مدیریت شهرستان و استان طیّ سال‌های 93-1384 قرار گیرد.
سند راهبردیِ ده سالة توسعة شهرستان لاهیجان، با توجّه به قابلیّت‌ها، محدودیّت‌ها و تنگناهای توسعه؛ اصلی‌ترین جهت‌گیری‌ها در زمینة جمعیّت و نیروی انسانی، منابع طبیعی، زیربناها و فعالیّت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و هدف‌های کمّی و کیفی بلندمدّت و میان‌مدّت را به تصویر کشیده است.
جامعة توسعه‌یافته را مغزهای توسعه‌یافته تدبیر می‌کنند و این، تکامل اندیشه‌هاست که بازیگران فعال و دلسوز جامعه را به گام نهادن در مسیر پویش ترقّی و بهبود زیست بوم خود، ترغیب می‌نماید. ارزیابی برنامه‌های کوتاه و میان مدّت و کمک به پیشبرد اهداف بلندمدّت توسعة کشور از سوی تمامی کنشگران جامعه، نیازمند درک عمیق آنان از وضعیّت موجود شهرستان، استان، کشور و جامعة جهانی در هریک از زمینه‌های هدف‌گذاری‌شده و مسیری است که باید تا سال 1393 بپیماییم.
با این انگاره؛ "نخستین همایش چشم‌انداز و چالش‌های توسعة لاهیجان" در 6 هدف و 26 محور به همّت معدودی از اصحاب اقتصاد و اجتماع و فرهنگ و با حمایت و پشتیبانی 6 نهاد اجرایی، تقنینی، مذهبی، خدمات شهری و دانشگاهی این شهر، 15 آذر ماه 1386 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان برگزار می‌شود.
گرد آمدن نهادهای توسعه‌گرِ دولتی و گرد آوردن کنشگران توسعه‌خواه غیردولتی در کنار هم و برای یک هدف مشترک توسعه‌گرایانه برای نخستین بار در تاریخ تحوّلات اجتماعی ـ اقتصادی این شهرستان، امر بی‌بدیلی است که اتّفاق نظر، تقویت و حمایت تمامیِ دلسوزان منزلت آن را صدچندان می‌طلبد و بایسته است به فال نیک گرفته شده و بنیادهایِ نوپایِ آن، قوام بخشیده شوند.
تبیین دیدگاه‌های "نخستین همایش چشم‌انداز و چالش‌های توسعة لاهیجان" به واگویة نکات حائز توجّهی نیازمند است که ترتیب‌وار به آن‌ها اشاره می‌رود:
1. همایش، رویکرد علمی و کاربردی دارد. به این معنا که، با گردآوردن تجارب و تجمیع، تمرکز و تضارب آراء و اندیشه‌های عالمانه، می‌کوشد توسعة مبتنی بر دانایی و "بازسازی نهادهای جامعه بر اساس سه اندیشه و شناخت محوریِ علم‌باوری، انسان‌باوری و آینده‌باوری" (مفهوم توسعه به تعبیر زنده‌یاد دکتر حسین عظیمی) را تحکیم بخشد.
2. مراکز آموزش عالی و نهادهای پژوهشی و تحقیقاتی شهرستان، استان و کشور، مراکز تولید فکر و ایده هستند و همایش با تأمین منابع نهاده‌ها (Input)، فراخوان سرمایه‌های اجتماعی و بهره‌گیری از برون‌داد ستانده‌ها (Output)، به بهره‌وریِ حداکثریِ محصول تعامل و همکاری‌هایِ توسعه‌ایِ اجزای این انکوباتورهای فکری می‌اندیشد.
3. همایش، آغازی بر سازماندهی و بسیج منابع و تمامی امکانات بالقوّة ملّی و منطقه‌ای در مسیر نیل به توسعة پایدار و همه‌جانبه خواهد بود و تحقّق بند بند مفاد اسناد توسعه‌ای کشور در حوزة منطقه‌ای لاهیجان، علی‌الخصوص سند توسعة شهرستان، در سرلوحة کار آن قرار خواهد گرفت.
4. همایش، یک محفل نمادین واگوییِ گفته‌ها در بستر تاریخ اجتماعی ـ اقتصادی لاهیجان نیست. رسالت راستین همایش، از فردای روز برگزاری آن آغاز خواهد شد و تا تحقّق کامل اهداف و راهبردهای بلندمدّت اسناد بخشی و فرابخشی توسعة کشور، در ساختن لاهیجانی مولّد، شکوفا و آباد به کار خود استمرار خواهد داد.
5. همایش با ترویج اندیشة "جهانی فکر کردن و محلّی عمل نمودن"، ظرفیّت‌سازیِ توسعة محلّی با بهره‌گیری از تجارب ملّی و جهانی را یکی از وظایف آیندة خود تعریف نموده و همگام با برنامه‌های توسعه‌ایِ کشور، در راستای دستیابی به توسعة پایدار و ایجاد تعادل ناحیه‌ای، شناخت تنگناها و مشکلات و ارائة راهکارها جهت تبدیل محدودیت‌ها به فرصت‌ها و استفاده از قابلیّت‌های بلااستفاده و به فعلیّت درآوردن قابلیّت‌های بالقوّه، تلاش وافر خواهد نمود.
6. همایش، شناخت و معرفی ظرفیّت‌ها و بسترهای جلب سرمایه‌گذاری‌های مولّد داخلی و خارجی را از جمله اهداف زیربنایی خود می‌داند و تمامی تلاش خود را در جهت جذب سرمایه‌های علاقه‌مندان به توسعة لاهیجان ـ از هر سوی عالم ـ به کار خواهد گرفت.
7. همایش مصمّم است با تأسیس دبیرخانة دائمی و بهره‌گیری از توان فکری و ایده‌پردازیِ صاحبان خرد و تجربه، نسبت به برگزاری سالانه یا دوسالانة همایش با قوّت و پشتوانة معنوی جامعه و مسئولان در راستای پیشرفت و سازندگی لاهیجان بهره برگیرد.
8. پایه‌گذاران همایش با الهام از نامگذاری حکیمانة سال 1386 به نام "اتّحاد ملّی و انسجام اسلامی" و به منظور حفظ و تقویت انسجام و پیوستگی ملّی، با تأکید بر آغاز به کار خود در چنین سال مبارکی؛ دستان پُرمحبّت کلیّة علاقه‌مندان و تلاشگران خیرخواه توسعه و ترقّی لاهیجان را به منظور هم‌افزاییِ توان‌هایِ کارشناسیِ پراکندة جامعه به گرمی می‌فشارند و با روی گشاده، شنوای تمامیِ نظرات، پیشنهادات و انتقادات مخاطبان می‌باشند.
همایش نیز با این افق چشم‌نواز، به توسعة لاهیجان پا به پای دهکدة جهانی و منطبق بر آرمان‌های توسعة هزاره می‌اندیشد. جمهوری اسلامی ایران تاکنون گام‌های بزرگی برای تحقّق اهداف توسعة هزاره برداشته است و تداوم این اقدامات، به حمایت بیشتر دولت، ظرفیّت‌سازی جوامع محلّی و مشارکت مؤثّر تمامی شهروندان جهت دستیابی به توسعه‌ای متوازن و عادلانه در پهنة مناطق گونه‌گون سرزمین ایران، وابستگی تامّ و تمام دارد.
همچنین بر بنیاد سند چشم‌انداز بیست ساله؛ ایران اسلامی در سال 1404 کشوری توسعه‌یافته با جایگاه اول اقتصادی در سطح منطقة آسیای جنوب غربی، برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فنآوری، متّکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایة اجتماعی در تولید ملّی با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، رشد پُرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاءِ نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل، تصویر شده است.
برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز به عنوان خط مشی عمومی نظام اجرایی کشور در طیّ سال‌های 1384 تا 1388، با رویکرد بسترسازی برای رشد فزایندة اقتصادی، تعامل فعال با اقتصاد جهانی، رقابت‌پذیری اقتصادی و توسعة مبتنی بر دانایی؛ آمایش سرزمین، توازن منطقه‌ای و توسعة موزون را از جمله اهداف خود در مسیر تحقّق سند چشم‌انداز بیست ساله تبیین کرده است.
دستیابی به توسعة پایدار در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... نیازمند پیروی از یک چارچوب و قانون جامع است که بر مبنای آن، "وضعیّت فعلی"، "چشم‌انداز آینده" و "مسیر دسترسی به اهداف تعیین‌شده در هر بخش" مشخّص می‌گردد. چنین برنامة جامعی، علاوه بر فراهم‌کردن زمینه‌های رشد منطقه‌ای، با برنامة کلان توسعه در سطح کشور مرتبط است تا همزمان با اجرای تمام برنامه‌های رشد در نقاط مختلف کشور، به یک توسعة نسبی، متوازن و پایدار دست یابیم.
توجّه به این مهمّ باعث شد تا در سال 1384، سند توسعة شهرستان لاهیجان همگام با تهیّة برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و اسناد توسعة بخشی، فرابخشی و استانی، به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعة استان رسیده و میثاق مشترک و محور پیگیری و نظارت تمامی مسئولان و مجموعة مدیریت شهرستان و استان طیّ سال‌های 93-1384 قرار گیرد.
سند راهبردیِ ده سالة توسعة شهرستان لاهیجان، با توجّه به قابلیّت‌ها، محدودیّت‌ها و تنگناهای توسعه؛ اصلی‌ترین جهت‌گیری‌ها در زمینة جمعیّت و نیروی انسانی، منابع طبیعی، زیربناها و فعالیّت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و هدف‌های کمّی و کیفی بلندمدّت و میان‌مدّت را به تصویر کشیده است.
جامعة توسعه‌یافته را مغزهای توسعه‌یافته تدبیر می‌کنند و این، تکامل اندیشه‌هاست که بازیگران فعال و دلسوز جامعه را به گام نهادن در مسیر پویش ترقّی و بهبود زیست بوم خود، ترغیب می‌نماید. ارزیابی برنامه‌های کوتاه و میان مدّت و کمک به پیشبرد اهداف بلندمدّت توسعة کشور از سوی تمامی کنشگران جامعه، نیازمند درک عمیق آنان از وضعیّت موجود شهرستان، استان، کشور و جامعة جهانی در هریک از زمینه‌های هدف‌گذاری‌شده و مسیری است که باید تا سال 1393 بپیماییم.
با این انگاره؛ "نخستین همایش چشم‌انداز و چالش‌های توسعة لاهیجان" در 6 هدف و 26 محور به همّت معدودی از اصحاب اقتصاد و اجتماع و فرهنگ و با حمایت و پشتیبانی 6 نهاد اجرایی، تقنینی، مذهبی، خدمات شهری و دانشگاهی این شهر، 15 آذر ماه 1386 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان برگزار می‌شود.
گرد آمدن نهادهای توسعه‌گرِ دولتی و گرد آوردن کنشگران توسعه‌خواه غیردولتی در کنار هم و برای یک هدف مشترک توسعه‌گرایانه برای نخستین بار در تاریخ تحوّلات اجتماعی ـ اقتصادی این شهرستان، امر بی‌بدیلی است که اتّفاق نظر، تقویت و حمایت تمامیِ دلسوزان منزلت آن را صدچندان می‌طلبد و بایسته است به فال نیک گرفته شده و بنیادهایِ نوپایِ آن، قوام بخشیده شوند.
تبیین دیدگاه‌های "نخستین همایش چشم‌انداز و چالش‌های توسعة لاهیجان" به واگویة نکات حائز توجّهی نیازمند است که ترتیب‌وار به آن‌ها اشاره می‌رود:
1. همایش، رویکرد علمی و کاربردی دارد. به این معنا که، با گردآوردن تجارب و تجمیع، تمرکز و تضارب آراء و اندیشه‌های عالمانه، می‌کوشد توسعة مبتنی بر دانایی و "بازسازی نهادهای جامعه بر اساس سه اندیشه و شناخت محوریِ علم‌باوری، انسان‌باوری و آینده‌باوری" (مفهوم توسعه به تعبیر زنده‌یاد دکتر حسین عظیمی) را تحکیم بخشد.
2. مراکز آموزش عالی و نهادهای پژوهشی و تحقیقاتی شهرستان، استان و کشور، مراکز تولید فکر و ایده هستند و همایش با تأمین منابع نهاده‌ها (Input)، فراخوان سرمایه‌های اجتماعی و بهره‌گیری از برون‌داد ستانده‌ها (Output)، به بهره‌وریِ حداکثریِ محصول تعامل و همکاری‌هایِ توسعه‌ایِ اجزای این انکوباتورهای فکری می‌اندیشد.
3. همایش، آغازی بر سازماندهی و بسیج منابع و تمامی امکانات بالقوّة ملّی و منطقه‌ای در مسیر نیل به توسعة پایدار و همه‌جانبه خواهد بود و تحقّق بند بند مفاد اسناد توسعه‌ای کشور در حوزة منطقه‌ای لاهیجان، علی‌الخصوص سند توسعة شهرستان، در سرلوحة کار آن قرار خواهد گرفت.
4. همایش، یک محفل نمادین واگوییِ گفته‌ها در بستر تاریخ اجتماعی ـ اقتصادی لاهیجان نیست. رسالت راستین همایش، از فردای روز برگزاری آن آغاز خواهد شد و تا تحقّق کامل اهداف و راهبردهای بلندمدّت اسناد بخشی و فرابخشی توسعة کشور، در ساختن لاهیجانی مولّد، شکوفا و آباد به کار خود استمرار خواهد داد.
5. همایش با ترویج اندیشة "جهانی فکر کردن و محلّی عمل نمودن"، ظرفیّت‌سازیِ توسعة محلّی با بهره‌گیری از تجارب ملّی و جهانی را یکی از وظایف آیندة خود تعریف نموده و همگام با برنامه‌های توسعه‌ایِ کشور، در راستای دستیابی به توسعة پایدار و ایجاد تعادل ناحیه‌ای، شناخت تنگناها و مشکلات و ارائة راهکارها جهت تبدیل محدودیت‌ها به فرصت‌ها و استفاده از قابلیّت‌های بلااستفاده و به فعلیّت درآوردن قابلیّت‌های بالقوّه، تلاش وافر خواهد نمود.
6. همایش، شناخت و معرفی ظرفیّت‌ها و بسترهای جلب سرمایه‌گذاری‌های مولّد داخلی و خارجی را از جمله اهداف زیربنایی خود می‌داند و تمامی تلاش خود را در جهت جذب سرمایه‌های علاقه‌مندان به توسعة لاهیجان ـ از هر سوی عالم ـ به کار خواهد گرفت.
7. همایش مصمّم است با تأسیس دبیرخانة دائمی و بهره‌گیری از توان فکری و ایده‌پردازیِ صاحبان خرد و تجربه، نسبت به برگزاری سالانه یا دوسالانة همایش با قوّت و پشتوانة معنوی جامعه و مسئولان در راستای پیشرفت و سازندگی لاهیجان بهره برگیرد.
8. پایه‌گذاران همایش با الهام از نامگذاری حکیمانة سال 1386 به نام "اتّحاد ملّی و انسجام اسلامی" و به منظور حفظ و تقویت انسجام و پیوستگی ملّی، با تأکید بر آغاز به کار خود در چنین سال مبارکی؛ دستان پُرمحبّت کلیّة علاقه‌مندان و تلاشگران خیرخواه توسعه و ترقّی لاهیجان را به منظور هم‌افزاییِ توان‌هایِ کارشناسیِ پراکندة جامعه به گرمی می‌فشارند و با روی گشاده، شنوای تمامیِ نظرات، پیشنهادات و انتقادات مخاطبان می‌باشند.
همایش نیز با این افق چشم‌نواز، به توسعة لاهیجان پا به پای دهکدة جهانی و منطبق بر آرمان‌های توسعة هزاره می‌اندیشد. جمهوری اسلامی ایران تاکنون گام‌های بزرگی برای تحقّق اهداف توسعة هزاره برداشته است و تداوم این اقدامات، به حمایت بیشتر دولت، ظرفیّت‌سازی جوامع محلّی و مشارکت مؤثّر تمامی شهروندان جهت دستیابی به توسعه‌ای متوازن و عادلانه در پهنة مناطق گونه‌گون سرزمین ایران، وابستگی تامّ و تمام دارد.
• بنیان‌گذار و دبیر اجرایی همایش
نظرات بینندگان